باکو به موساد اجازه داد تا در خاک خود ایستگاهی برای انجام عملیات در داخل ایران ایجاد کند

سیب پرس-در مقاله موسسه ایتالیایی تحلیل روابط بین‌الملل (IARI) آمده است که اسرائیل از همان آغاز درگیری‌های آذربایجان و ارمنستان با آذربایجان ائتلاف مؤثری داشته است و میلیاردها دلار سلاح به این کشور فروخته است. بر اساس داده‌های مربوط به پوشش صلح و جنگ این موسسه، در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۹، اسرائیل منبع ۶۰ درصد از میانگین خرید سالانه تسلیحات آذربایجان بوده است. در میان تسلیحات، تاکید ویژه بر پهپادها، عمدتاً شناسایی و تاکتیکی بود.

آذربایجان همچنین تصمیم گرفته است که آنها را در سطح محلی از طریق سرمایه گذاری مشترک بین وزارت صنایع دفاعی و شرکت سیستم های دفاعی هوانوردی اسرائیل تولید کند. علاوه بر این، شرکت اسرائیلی التا سیستمز با ارائه نقشه دیجیتال پیچیده آرتساخ به باکو کمک کرد که به نیروهای آذربایجان در طول عملیات مزیت قابل توجهی داد. در جریان درگیری ۲۰۲۰، حمل و نقل هوایی از طریق حریم هوایی ترکیه و گرجستان به نیروهای آذربایجان اجازه داد تا با کمک حدود صد فروند هواپیمای باری، به طور پیوسته مهمات و تجهیزات را تامین کنند.
یک سوال اجتناب ناپذیر این است که اسرائیل از این اتحاد چه عایدی خواهد کرد؟

اول، فرصتی را ایجاد می کند تا زیرساخت های اطلاعاتی نظامی ضد ایرانی را که از نظر استراتژیک در خاک آذربایجان و در مرز با ایران قرار دارد، بدست آوریم. مقامات آذربایجان نگران هستند که ایران از عامل مذهبی برای نفوذ در باکو استفاده کند. برخی از نمایندگان مجلس ایران با ابراز تردید نسبت به صحت مرزهای دو کشور اظهار داشتند که بسیاری از شهروندان آذربایجان به ویژه ساکنان نخجوان قصد دارند با سرزمین مادری ایرانی متحد شوند و از نفوذ ترکیه و اسرائیل در قفقاز خلاص شوند. جمهوری اسلامی به دلایل مختلفی از جمله «کریدور زنگزور» که به گفته تهران متضمن تغییر مرزها و مانع از دسترسی ارمنستان به ایران است، با آذربایجان در تضاد است. بنابراین همکاری باکو و تل آویو شامل ایجاد جاسوسی الکترونیک در مرزهای جنوبی آذربایجان برای نظارت بر فعالیت های ایران بود.

باکو همچنین به موساد اجازه داده است که یک پایگاه عملیاتی پیشرو در خاک خود برای انجام عملیات در داخل ایران ایجاد کند، در حالی که در صورت نیاز تل آویو برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران، فرودگاه های اسرائیل را در اختیار اسرائیل قرار می دهد.

با این حال، همکاری اسرائیل و آذربایجان به حوزه نظامی محدود نمی شود، بلکه به پروژه های اقتصادی نیز تسری پیدا می کند. شرکت های اسرائیلی در پروژه های بازسازی “سرزمین های آزاد شده” آرتساخ مشارکت دارند. در نهایت باید توجه داشت که اسرائیل به شدت به نفت باکو وابسته است.

بر اساس اطلاعات مرکز مطالعات منطقه ای ، ۶۵ درصد نفت خام این کشور در سال ۲۰۲۱ از آذربایجان دریافت شده است. تحلیل پویایی پیچیده روابط بین اسرائیل و آذربایجان در متن مناقشه قره باغ شبکه پیچیده ای از منافع استراتژیک، نظامی و اقتصادی را نشان می دهد که روابط بین این بازیگران منطقه ای را شکل داده است. این اتحاد، اگرچه اغلب در بحث‌های گسترده‌تر درگیری نادیده گرفته می‌شد، اما برای هر دو طرف حیاتی بود و منافع متقابل را در حوزه‌های امنیتی و اقتصادی فراهم می‌کرد.

نقش اسرائیل به‌عنوان تامین‌کننده اصلی تسلیحات (به‌ویژه هواپیماهای بدون سرنشین) به آذربایجان مزیت‌های نظامی قابل‌توجهی داد و به باکو کمک کرد تا تنها در ۲۴ ساعت یک حمله موفقیت‌آمیز را آغاز کند و آرتساخ را مجبور به تسلیم کرد. بنابراین، همکاری اسرائیل و آذربایجان به عنصری تعیین کننده برای شکل گیری موازنه قوا و پویایی های ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز تبدیل می شود. این همکاری بر درهم تنیدگی جهانی مناطق و گسترش منافع منطقه ای فراتر از مرزهای آنها تاکید دارد.