تغییر الگوی اعتیاد در ایران

 اختصاصی سیب پرس: در هر جامعه ای، برخی افراد تمایل دارند که مواد مخدر مصرف کنند. این عدد ۱۵ سال تا ۶۵ سال، یک عدد رسمی برای کشورهای جهان است و برای آمار گیری، همیشه این عدد و محدوده سنی، ملاک است. در کشور ما، درصدی از افراد بالای ۱۵ سال تا ۶۵ سال، تمایل دارند مواد مخدر مصرف کنند.

مصرف مواد مخدر و  اعتیاد، مشکلاتی زیادی را برای افراد مصرف کننده و خانواده های آنها ایجاد می کند و در سال های اخیر و با ابداع مواد مخدر با قدرت تخریبی بیش تر و البته در ابتدا لذتبخش، مصرف این نوع مواد، رو به افزایش بوده است.

بنا به آمارهای رسمی، در یاران حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر معتاد هستند و به صورت مستمر مواد مخدر مصرف می کنند. از طرفی، تعداد افراد جامعه که با این پدیده از طریق اعضای معتاد خانواده خود درگیر شده و دغدغه پیدا می کنند قاعدتاً چند برابر معتادان است و نهایتا این که اعتیاد، نیروی انسانی جامعه را دچار مشکلات اساسی و بحران می کند.

طبق گفته دکتر سعید صفاتیان،درمانگر و کارشناس اعتیادکه سابقا رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین مدیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر بوده؛ الگوی اعتیاد در ایران تغییر کرده و از مواد مخدر سنتی مثل «تریاک» و «هروئین»، به سمت مواد مخدر صنعتی مثل «شیشه» و «گُل» یا «حشیش» آمده است. در مورد شیشه و گل می توان گفت که وقتی جوانان می خواهند این مواد را مصرف کنند، سن اعتیاد پایین می آید یعنی این مواد در افراد با سن ۱۵ تا ۲۵ سال مصرف می شود.

اعتیاد جوانان ایرانی به  گل

طبق اعلام وزارت بهداشت در بهمن ماه نود و هفت٬ روزانه ۹ ایرانی به دلیل مصرف مواد مخدر فورت می کنند و جمعیت مصرف کنندگان مواد مخدر به حدود ۱۰ سالگی رسیده است که هشداری برای صنعت بهداشت و سلامت ایران برای امسال سال ۱۴۰۰ محسوب می شود.

بسیاری  هم  مخدرهای صنعتی مصرف می کنند که سن مصرف کنندگان به ۱۲ سال کاهش یافته  است. حشیش و ماریجوانا سیاه و شیشه٬ تنها مشتنی نمونه خروار است. امروزه نام گل٬ درکنار یک جمله خودنمایی می کند: اعتیاد آور نیست! کاشت و برداشت ماده مخدر گل در گل خانه و مزارع ۳۱  استان کشور ممنوع است.

گل را یکی از خطرناک ترین مواد مخدر می دانند که به صورت یک روان گردان طبیعی در بازار زیر زمینی اقتصاد کثیف٬ خرید و فروش می شود و سایت و شبکه های اجتماعی هم  روی آن فعالیت دارند. گل باعث می شود که تپش قلب افزایش یافته و سبب توهم شده و به  همین خاطر٬ عملکرد مغز را مختل می کند و در بلند مدت٬ زوال عقل را به دنبال خواهد داشت.

فزونی تعداد مصرف کننده این مواد افیونی سبب شده تا از ۹۷ شاهد افزایش  قابل توجه قیمت آن در بازار باشیم.

طبق اعلام سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر٬ افزایش قیمت گل در ایران٬ ناشی از افزایش  تقاضا و کمبود عرضه است. یکی از دلایل کاهش قیمت تریاک و دیگر مواد افیونی  در ایران٬ ورود ناخالصی  ها در این مواد است که قیمت تمام شده کاهش یافته و با قیمت کم تر در اختیار مصرف کنندگان زیادی قرار بگیرد که مسمومیت با سرب، تنها یکی از عوارض  مصرف گل های صنعتی امروزه است.

در کلینیک های درمان و خطوط مشاوره گروه پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی٬ حجم تماس های تلفنی خانواده ها درباره معضل گل رو به افزایش است.

طبق اعلام رییس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصحلت نظام٬ گسترش فضای مجازی در ایران سبب تسهیل دسترسی نوجوانان و جوانان به مواد افیونی مثل گل شده است. موضوعی که با واکنش پلیس فتا همراه بوده و با سایت ها و پیام رسان های متخلف برخورد بسیاری داشته است.

در ادامه به معرفی کامل یکی از پر طرفدارترین مواد مخدر در دنیای امروز که بسیار اعتیاد اور است می پردازیم …

ماده مخدر گل چیست؟

گل٬ نام یک ماده مخدر است. دومین ماده پر مصرف افیونی در ایران بعد از تریاک است. اسامی مختلفی برای آن ذکر می شود که علف٬ قارچ٬ تسبیح٬ کروکودیل٬  نورجزک یا ماشروم از آن جمله است. گل یک نوع ماده روان گردان است که برای معتادان٬ مصداق نئشگی و خماری و بدن درد و بی قراری محسوب می شود. گل از خوشه ها و پرز گیاه شاهداته است و در خانواده حشیش جای می گیرد. چرس و بنگ و گراس هم  نام دیگر آن است و البته اختلافاتی بین کارشناسان در این نام گذاری وجود دارد که در اصل قضیه٬ توفیری ندارد.

چرا گل اعتیاد اور است؟

بسیاری از مصرف کنندگان گل از میزان اعتیاد آور بودن و آسیب های گل بی خبر هستند. جالب است که بدانید٬ توهم زایی ماده گل ۴ برابر شیشه و حشیش است اما در  تبلیغات فضای مجازی به غلط  این ماده را غیر اعتیاد آور اعلام می کنند تا فروش بیشتری کسب کنند. اثرات مصرف گل ۳۰ دقیقه پس از مصرف به اوج رسیده و تا ۱۸۰ دقیقه ادامه دارد.

از نظر سایکولوژی٬ نگرش افراد به یک ماده به صورت بی خطر یا خطرناک٬ تاثیر زیادی روی گرایش آن ها به مصرف این ماده دارد. همه این حس ها٬ به دلیل سامانه پاداش  در مغز است که لذا حالص از مصرف را به ارمغان می آورد. مصرف گل٬ به خاطر سامانه پاداش مغز و توهمی  که افراد می زنند که غیر زیان اور است در حال افزایش بوده و مشکلات بسیاری به باز می آورد.

عوارض اعتیاد به گل برای فرد و جامعه ایران

مصرف  گل هم  اعتیاد روانی می آورد و هم اعتیاد جسمی.

• کاهش تمرکز
• افزایش لاغری بلند مدت در فرد به دلیل کاهش اشتها
• قرمزی چشم
• کاهش توجه
• تاثیر روی حافظه کوتاه مدت
• کاهش هماهنگی بین دست و چشم
• کاهش درک بین زمان و مسافت
• کاهش قدرت تصمیم گیری
• اختلالات روانی بلند مدت
• افزایش بدبینی و استرش
• تاثیرمخرب روی مغز و نخاع و اعصاب مرکزی بدن
• افزایش ضربان قلب و کاهش فشار خون
• خطر ابتلا به سرطان ریه بر اثر کشیدن سیگارهای علف رایج٬ ۲۰ برابر مخرب تر از سیگار است و استنشاق دود آن توسط دیگران نیز کم خطر نیست.
• رشد جنین را در دوران حاملگی کاهش کی می دهد و خطر سقط را به ارمغان می آورد.
• هزینه تمام شده صنعت بهداشت و سلامت ایران را افزایش می دهد.
• مصرف گل در ورزشگاه ها و باشگاه ها سبب کاهش علاقه مردم به مراجعه به این مراکز شده و صنعت ورزش و گردشگری را تهدید غیر مستقیم می کند.
• هزینه مقابله با گل٬ بخشی از نیرو بودجه سازمان پدافند غیر عامل ایران را به خود مشغول می کند که اقتصاد ملی را تضعیف خواهد کرد

از نظر روانشناختی برخی از افراد برای انحراف مستعد تر از دیگران هستند و این یکی از ویژگی شخصیتی آنها است. معمولا این دسته از افراد از نظر شخصیتی متعادل نیستند یعنی یا خیلی باهوش و با استعداد هستند و یا خیلی ضعیف و با اعتماد به نفس کم. این دو دسته از افراد بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند چرا که یا از قبل تسلیم شده اند و یا گمان می کنند که هیچگاه شکست نمی خورند و همیشه از پس هر کاری بر می آیند.

در کنار عوامل شخصیتی، شرایط اجتماعی و محیطی نیز در گرایش افراد به اعتیاد بسیار اثر گذار است. اگر روش های تربیتی از همان دوران کودکی مناسب نباشد و افراد الگوهای سالمی در زندگیشان نداشته باشند احتمال گرایشاشان به انحرافات اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر بیش از دیگران خواهد بود. درباره مصرف  گل٬ این موضوع بسیار صدق می کند. تربیت درست کودکان٬ نوجوانان و جوانان.

علت اصلی گرایش به گل

طبق بررسی های تحقیقاتی٬  علت اصلی گرایش گل٬ تبلیغات فضای مجازی و  پیشنهادات دوستان است. ۶۰ درصد مخاطبان گل٬ با توصیه های دوستانه بوده است. رسانه ها و فعالان تولید محتوا در فضای سنتی و مجازی باید روی قضیه بیشتر فوکوس کنند که علت فراگیری  این افیون٬ اکثرا پیشنهادات دوستانه  در پارتی  ها و مراکز  عمومی است.

دومین عامل گرایش نوجوان و جوانان٬ پدر و مادر  مصرف کننده است.

سومین عامل٬ باور غلط است که اعتیاد آور نیست و مشکلی ایجاد نمی کند.  همان موضوع ذهن فریبکار که با اطلاعات غلط٬ به تحلیل چیزی پرداخته و آن را درست تصور می کنیم. درباره ذهن فریبکار در ایران٬ کتاب های زیادی منتشر شده است که نشان می دهد چقدر استدلال های غلط ما بخاطر اطلاعات غیر واقعی است.

اگر روزگاری دانش اموزان برای شب زنده داری در روز امتحان٬ ترامادون مصرف  می کردند الان به گل علاقه  پیدا کرده اند.

در بحث علت گرایش جوانان ایرانی به این  افیون٬ محققان  روی یک سبک  زندگی و فرهنگ  غلط  ایرانیان٬ تمرکز کرده اند و آن عدم علاقه عمومی به نه گفتن  است! ما ایرانی ها٬ خیلی کم از کلمه نه استفاده می کنیم که ریشه آن در پدیده زشت تعارف الکی است! تعارف٬ یکی از ایراداتی است که غربی ها در سفر  به ایران٬ به فرهنگ ایرانیان می گیرند. تعارف بعضا در  اصطلاح عامه٬ ادعای عمل به چیزی که خود را مقید یه عمل به آن نمی دانیم!

یکی دیگر از عوامل گرایش به این ماده٬ تحصیلات و اطلاعات عمومی افراد است. ۶۰ درصد کل دستگیر شدگان مصرف کننده گل٬ سواد در حد سیکل داشتند یا بی سواد بودند.

در نهایت باید گفت:

از نظر روانشناختی برخی از افراد برای انحراف مستعد تر از دیگران هستند و این یکی از ویژگی شخصیتی آنها است. معمولا این دسته از افراد از نظر شخصیتی متعادل نیستند یعنی یا خیلی باهوش و با استعداد هستند و یا خیلی ضعیف و با اعتماد به نفس کم. این دو دسته از افراد بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند چرا که یا از قبل تسلیم شده اند و یا گمان می کنند که هیچگاه شکست نمی خورند و همیشه از پس هر کاری بر می آیند.

در کنار عوامل شخصیتی، شرایط اجتماعی و محیطی نیز در گرایش افراد به اعتیاد بسیار اثر گذار است. اگر روش های تربیتی از همان دوران کودکی مناسب نباشد و افراد الگوهای سالمی در زندگیشان نداشته باشند احتمال گرایشاشان به انحرافات اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر بیش از دیگران خواهد بود. درباره مصرف  گل٬ این موضوع بسیار صدق می کند. تربیت درست کودکان٬ نوجوانان و جوانان.

خط ملی اعتیاد

مردم می توانند با شماره تلفن ۰۹۶۲۷ تماس بگیرند و در مورد پیشگیری  و درمان گل و مواد افیونی٬ اطلاعات عمومی و مشاوره تخصصی و فوق تخصصی دریافت کنند.

منابع

– دانشگاه علوم پزشکی اراک

– سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر

سایت ۵۵ آنلاین