یکی از این سنت‌ها و مراسم ” شبِ مرادکشون یا ابن ملجم کشون! ” است که در برخی از شهر‌ها رایج بوده این است که در این شب افراد در کنار اعضای خانواده خود افطار کله پاچه میل می‌کنند.

تاریخچه رسم ابن ملجم کشون

همیشه در تاریخ اسلامی ماه مبارک رمضان همراه با رسوم و آدابی خاص بوده که این ماه مبارک را از بقیه ماه‌ها متمایز میگرداند البته بیشتر این آداب و رسوم در زندگی پر مشغله امروز به فراموشی سپرده شده و کمتر از آن‌ها یاد می‌شود.

یکی از این آداب مراسم «مراد کشون» یا «ابن ملجم کشون» است البته در حال حاضر بیشتر این مراسم را با نام کله پاچه خور می‌شناسند، اما تاریخچه این رسم چیست؟

در قدیم رسم چنین بوده که همزمان با ۱۹ ماه مبارک رمضان و ضربت خوردن امیرمومنان علیه السلام مراسم احیاء شب قدر و عزاداری حضرت امیرالمومنین انجام می‌شده است و این عزاداری‌ها تا شب هفتم مولا ادامه پیدا می‌کرده است یعنی تا روز ۲۷ ماه مبارک رمضان شام ۲۷ یعنی همان شب ۲۸ مراسمی برگزار می‌شد.

تحت عنوان مراد کشون به این نحو که در شب قدر هنگام خواندن دعای جوشن کبیر نخ بلندی را در دست میگیرند و با خواندن هر بند از دعا یک گره به آن نخ میزنند تا اتمام هزار گره و بعد با جمع کردن این نخ‌ها طنابی درست می‌کنند و با آن ابتدا آدمک ابن ملجم را به دار می کشند و بعد آتش می زنند، آدمکی به نماد و نشانه ابن ملجم مرادی قاتل حضرت امیرالمومنین تا مظهر بغض و بیزاری آنان از این جرثومه کثیف و جایت او باشد بعد از این مراسم نیز در مکانی جمع می‌شدند و افطار می‌خوردند که غالبا در این شب «کله پاچه» بوده است و از همین رو این مراسم به کله پاچه خورون نیز معروف شده است.

شب بیست وهفتم کله پاچه می‌خوردند به این بهانه که سرابن ملجم را خورده اند.

خوردن آجیل مراد هم از مراسم این شب بود.

این آجیل با تقاضا از افرادی که نامشان محمد، علی یا فاطمه بود تهیه می‌شد که ترکیبش هم خرما، پسته، فندق، تخمه، نخودچی، بادام و شکرپنیر بود.

در ماه رمضان تهران امروز دیگر خبری از ترنابازی در قهوه خانه‌ها و صدای شلیک توپ در افطار و سحر، بانگ خروس، کوبیدن دیوار همسایه و مناجات روی بام نیست و کسی هم به دنبال تهیه آجیل مراد و دوختن پیراهن مراد و چیدن پیش افطاری و پس افطاری نیست.

در مساجد مشهور نظیر سپهسالار، جامع بازار و سلطانی بود.

زنان و مردان حاجتمند پس از عرض تقاضا از ۴۰ نفر که نامشان محمد، علی یا فاطمه بود از یک مغازه پارچه فروشی که اسم صاحبش محمد یا علی و دکانش هم رو به قبله بود پارچه می‌خریدند و بین دو نماز ظهر و عصر روز بیست وهفتم در مساجد ذکر شده می‌بریدند و می‌دوختند و بعد از نماز به تن صاحب حاجت می‌کردند.

در اواخر سلطنت قاجاریه که چرخ خیاطی در منازل اعیان و اشراف راه یافت، زنان رجال برای دوختن پیراهن مراد چرخ خیاطی خود را به وسیله نوکران خود به مسجد می‌فرستادند تا مراد آن‌ها هم داده شود.

در ماه رمضان تهران امروز دیگر خبری از ترنابازی در قهوه خانه‌ها و صدای شلیک توپ در افطار و سحر، بانگ خروس، کوبیدن دیوار همسایه و مناجات روی بام نیست و کسی هم به دنبال تهیه آجیل مراد و دوختن پیراهن مراد و چیدن پیش افطاری و پس افطاری نمی‌باشد.

بدون شک حال و هوای تهران و فرهنگ مردم آن دستخوش تغییرات فاحشی شده است.

دلیل خوردن کله پاچه در شب ۲۷ ماه رمضان

در شب بیست و هفتم ماه رمضان (شب قتل ابن ملجم مرادی) تا هنگام سحر و خوردن کله پاچه‌ای که همراه با سیر پخته شده‌است برای افطار و سحری در این شب جزیی از باور‌های مردم شهر‌های مختلف است.

مردم براین باورند خوردن سیر وپیاز وتربچه هنگام کله پاچه ولعن ونفرین بر آن ملعون طراوت خاص خود را دارد.

در این رسم افرادی که از لحاظ مالی وضعیت بهتری داشتند ویا بزرگتر‌های فامیل محسوب می‌شدند در آخرین روز‌های ماه مبارک رمضان ویا شب بیست وهفتم (شب قتل ابن ملجم مرادی) گوسفندی را ذبح می‌کردند وازکله آن برای خوردن افطاری وبا دعوت از اقوام وخویشان استفاده می‌شد ودرپایان هم با دهانی که بوی سیر وپیاز وتربچه میداد بر آن ملعون لعن ونفرین می‌فرستادند وتا سحر این مراسم ادامه داشته وبه شادی می‌گذراندند.

به‌اعتقاد این مردم و باورمردمان قدیم این رسم بدلیل ارادت ونشان از حب به اهل البیت خصوصا به امام اول شیعیان بوده وآن‌ها همانطوری که ایام لیله القدر را گرامی داشته این برنامه شب زنده داری برای لعن ونفرین به قاتل امام علی (ع) را در سنت خود محترم می‌شمارند.

در این شب یعنی شب بیست وهفتم کله پاچه می‌خوردند به این بهانه که سرابن ملجم را خورده اند.

شادی در شب ۲۷ ماه مبارک رمضان، «سالروز هلاکت ابن ملجم مرادی ملعون» و طبخ کله پاچه برای افطاری و یا سحری یکی از سنت‌هایی است که هنوز در بین برخی خانواده‌ها پابرجاست.

انتهای پیام/