سندرم سوگ ابراز نیافته کرونایی

یادداشت اختصاصی– سیب پرس-دکتر منصور ساعی

یکی از ابعاد مهم مرگ و میرهای کرونایی، حذف ارتباطات انسانی حضوری، مناسک و هنجارهایی تدفین و خاک سپاری و سوگواری جمعی است. در واقع به دلیل خطرات سرایت بیماری کرونا به دیگران، مراسم تدفین و تشییع و تدفین جمعی جان باختگان کرونایی وجود ندارد. فقدان حضور و مناسک مراسم سوگواری جمعی می تواند به «سندرم یا بیماری سوگ ابرازنیافته» منجر شود.

سوگواری جمعی به عنوان یک آیین یا مراسم، محشون از ارتباطات انسانی، کنش و تعامل و گفتگو و همدلی و همدردی جمعی است. نتیجه ارتباطات انسانی همدلانه در مناسک سوگواری جمعی، تسلی خاطر بازماندگان، پذیرش آسان تر مرگ متوفی، برونی کردن احساسات و تالم ها و درک احساس همدردی و شریک غم بودن دیگران در غم خود است.

سندرم سوگ ابرازنیافته کرونایی، یک از پیامدهای سوگواری در تنهایی برای فرد یا افرادی است که بدون حضور اقوام و خویشان و بستگان و دوستان به سوگواری برای عزیز از دسته رفته خویش می پردازند. این سندرم می تواند پیامدهای روانی بغرنجی نظیر انزوا، افسردگی، خودکشی و نظایر آن را در پی داشته باشد.

سندرم سوگ ابرازنیافته به مداخله جدی و ضروری ارتباط شناسان، جامعه شناسان، روان شناسان و متخصصان ارتباطات سلامت و روزنامه نگاری سلامت نیاز دارد.

با گسترده شدن به همه نقاط ایران و تداوم بحران همه گیری کرونا در ایران طی یک سال ونیم گذشته، کنشگری رسانه های رسمی به اعلام آمار رسمی کشته ها و خسارت ها و هشدارهای بهداشتی و تولید مطالب آموزشی نحوه پیشگیری و تاکید بر رعایت پروتکل های بهداشتی محدود ماند و کمتر به برنامه ریزی ارتباطی و رسانه ای هدفمند و مدیریت محتوا در راستای آشناکردن مردم با بیماری نامرئی و مسری کووید-۱۹، ترویج شیوه های زیست کرونایی و ترغیب شهروندان به تغییر رفتار، کاهش آسیب های روانی ناشی از کاهش تعاملات انسانی، کاهش اضطراب و استرس، افزایش تاب آوری اجتماعی، تقویت سرمایه اجتماعی و تقویت امید اجتماعی پرداخته اند و از همه مهمتر اصلا به سوگواری در تنهایی و پدیده «سندرم سوگ ابرازنیافته» و شیوه های مواجهه درست با شوک مرگ های سریع و غیرمنتظره کرونایی نپرداخته اند.